مرز میان معاینه متعارف و آزار جنسی کجاست؟

رابطه‌ پزشک-بیمار از جمله روابطی است که به‌دلیل نابرابری جایگاه بیمار و پزشک، مستعد است تا بیمار را در موقعیت آسیب‌پذیر قرار دهد. قدرت و اختیار پزشک از یک سو، ناآگاهی بیمار از سوی دیگر و مهمتر از همه، باورهای غلط اجتماعی که پزشک را به دلیل علم و آگاهی‌اش مختار تام یا به اصطلاح «محرم» می‌دانند، می‌توانند رابطه‌ پزشک و بیمار را به بستری برای آزار کلامی یا جنسی توسط پزشک تبدیل کنند. واضح است که شناخت حریم شخصی بیمار و احترام پزشک به آن، بنیان اصلی رابطه‌ پزشک-بیمار است؛ اما به موازات آن، آگاهی بیمار از مرز میان معاینه‌ سالم و آزار نیز برای حفاظت از این حریم الزامی است. آموزش این مرزها به عموم، به بیماران قدرت و اعتماد به نفس تشخیص رفتارهای نامتعارف را می‌دهد تا در صورت مواجهه با آزار توسط پزشک، از حریم خود دفاع کنند.

یک معاینه‌ سالم چه مشخصاتی دارد؟

۱. پزشک موظف است قبل از شروع معاینه، برای شما نحوه‌ انجام معاینه و ترجیحا هدف از انجام معاینه را توضیح بدهد. 

توضیح دادن نحوه‌ انجام معاینه و هدف از آن، باعث کمتر معذب شدن بیمار، افزایش اعتماد بیمار به پزشک و مهمتر از همه، باعث از بین رفتن شک بیمار درباره لزوم انجام برخی معاینات می‌شود.

«لطفا روی تخت دراز بکشید تا شکمتون رو معاینه کنم، هرجایی از شکمتون رو که فشار میدم، اگه درد میگیره بگید.»

۲. پزشک باید قبل از معاینه‌ نواحی حساس بدن شما، از شما اجازه بگیرد. این نواحی شامل سینه‌ها، باسن، ران‌ها و ناحیه‌ تناسلی می‌شوند.

«چون تجویز داروهای ضدبارداری برای کسانی که سابقه‌ سرطان سینه یا توده‌ مشکوک به سرطان سینه دارند ممنوعه، قبل از تجویز این داروها باید مطمئن بشیم که توده‌ مشکوکی تو سینه‌هاتون وجود نداره. اگه اجازه می‌دید و آمادگیش رو دارید، سینه‌هاتون رو معاینه کنم.»

شما کاملا حق دارید در صورت عدم آمادگی، این اجازه را به پزشک ندهید.

«ببخشید، من برای این معاینه معذب هستم»
«ببخشید ولی من برای این معاینه آمادگی ندارم»

۳. تقریبا هیچ معاینه‌ای شامل نوازش اعضای بدن بیمار نمی‌شود!

تنها در هنگام تست اعصاب، برای بررسی عصب‌های حسی، پزشک ممکن است قسمت‌هایی از صورت، دست‌ها و پاها را برای بررسی حس لامسه‌ شما، با نوک انگشتانش نوازش کند.

۴. این شما هستید که دکمه‌های لباستان را باز می‌کنید، لباستان را بالا می‌زنید یا شلوارتان را پایین می‌کشید.

باز کردن زیپ، دکمه‌های لباس، کمربند، سوتین تنها باید توسط خود شما انجام شود. پزشک باید از شما درخواست کند تا شما شرایط را برای انجام این معاینات خاص فراهم کنید. شما باید تنها قسمتی از بدنتان که توسط پزشک معاینه می‌شود را برای معاینه آماده کنید.

«خوب، باید مهره‌های کمرتون رو معاینه کنم. لطفا مانتو و بالاتنه‌تون رو در بیارید و فقط سوتینتون رو نگه دارید و روی لبه تخت بشینید»

۵. بدن شما میز کار پزشک نیست.

دندان‌پزشک شما نباید ابزارهای کار خود را روی بدن شما بگذارد. او حق ندارد ساعد دست خود را روی سینه‌‌ شما تکیه دهد.

۶. معاینه‌‌ واژن، مقعد، پستان و بیضه قوانین خاصی دارند.

در هنگام معاینه این نواحی، پزشک باید از دستکش استفاده کند. مراحل معاینه باید برای شما دقیق توضیح داده شود. تنها قسمتی که معاینه می‌شود باید برهنه شود و آن قسمت هم ترجیحاً توسط ملحفه پوشانده شود. قبل از وارد کردن ابزار معاینه (اسپکولوم، پروب سونوگرافی…) باید به شما اطلاع داده شود تا  جا نخورید.

«برای بررسی دقیق‌تر تخمدان‌ها، باید سونوگرافی داخل واژنی انجام بدیم، که آزمایش دقیق‌تریه. اگه موافقید لطفا پایین تنه و لباس زیرتون رو در بیارید و روی صندلی معاینه دراز بکشید و ملافه رو روی خودتون بندازید…. این پروب سونوگرافی ابزاریه که وارد واژنتون میکنم تا آزمایش رو انجام بدم. اگه دردناک بود، بهم اطلاع بدید…. آماده اید؟… »

۷. پزشک حق ندارد در مورد ظاهر، پوشش و یا زیبایی اعضای بدن شما نظر شخصی بدهد. حتی جراح زیبایی!

پزشک می‌تواند درباره‌ فعالیت جنسی شما سوال بپرسد. اما پرسیدن سوال‌هایی در مورد جزئیات رابطه‌ جنسی شما که معذبتان می‌کند طبیعی نیست.

سوال‌های طبیعی:

«آیا رابطه‌ جنسی دارید؟»
«آیا از کاندوم استفاده می‌کنید؟»
«آخرین رابطه جنسی محافظت نشده‌تون کی بوده؟»

سوال‌های غیرطبیعی:

«از سکس مقعدی لذت میبری؟»
«اورال سکس دوست داری؟»
«از سکس با دوست‌پسرت لذت می‌بری؟»

۸. فضای معاینه، فضای خصوصی شماست و حضور یا عدم حضور افراد در آن فضا را شما تعیین می‌کنید.

در بیمارستان‌های ‌آموزشی، هر شخص دیگری به جز پزشک بیمار (انترن، دانشجو…) که تمایل به مشارکت در معاینه بیمار را دارد، باید از شما اجازه بگیرد و شما حق مخالفت دارید. این حق شماست که درخواست کنید تا توسط پزشک همجنس خودتان معاینه شوید. در صورت عدم امکان معاینه توسط پزشک همجنس، شما حق دارید درخواست کنید تا همراه شما در هنگام معاینه، در اتاق حضور داشته باشد.

انتقاد عفو بین‌الملل از تداوم نقض حقوق بشر در ایران

سازمان عفو بین الملل در گزارش سالانه خود، مسئولان جمهوری اسلامی ایران را به بازداشت خودسرانه صدها معترض و مدافع حقوق بشر و همچنین اعمال مجازات‌های اعدام، شکنجه و قطع عضو متهم کرد.

بر اساس گزارش سالانه سازمان عفو بین‌الملل که چهارشنبه، هفتم آوریل (۱۸ فروردین) منتشر شد، در سال ۲۰۲۰ وضعیت حقوق بشر برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، از جمله ایران در حد قابل‌توجهی بدتر شده است.

به گفته این سازمان حقوق‌‌بشری پاندمی کووید۱۹ در بسیاری از کشورها به گسترش بی‌عدالتی، تبعیض و سرکوب دامن زده و بهانه‌ای برای اقدامات بی‌رحمانه برخی دولت‌ها در زمینه حقوق شهروندی فراهم کره است.

در این گزارش ۴۰۰ صفحه‌ای که جزییات وضعیت حقوق بشر در سراسر جهان را شرح می‌دهد، رهبران جهان متهم شده‌اند که از همه‌گیری کرونا به عنوان اسلحه‌ای علیه حقوق اساسی شهروندان استفاده کرده‌اند و به حقوق اساسی شهروندان حمله کرده‌اند، در حالی که در برابر چالش‌های ویروس کرونا مقاومت نکرده‌اند.

تصویری که در گزارش امسال عفو بین‌الملل از وضعیت حقوق بشر در خاورمیانه در سایه پاندمی ترسیم شده رقت‌انگیز است.

در دست‌کم ۱۰ کشور خاورمیانه نقض حقوق بشر گسترش یافته و به نظر می‌رسد که این روند به امری عادی تبدیل شده است.

در این راستا به ابعاد گوناگون این پدیده، از جمله در زمینه اطلاع‌رسانی اشاره شده است. به عنوان مثال مقامات قضایی ایران، بحرین، عربستان سعودی و عمان تیم‌های ویژه‌ای برای دستگیری افرادی که به اعتقاد آنها اخبار نادرست در باره پاندمی پخش می‌کنند تشکیل داده‌اند. در ایران و مصر فعالان شبکه‌های اجتماعی و روزنامه‌نگارانی که به آمار و اخبار کرونایی دولت شک کرده بودند دستگیر شده‌اند.

در ادامه گزارش سالانه عفوبین ‌الملل در توضیح روش‌های غیرانسانی جاری در نظام ایران برای برخورد با چهره‌های مدافع حقوق اجتماعی و سیاسی در سال ۲۰۲۰ آمده است: « ناپدید سازی‌های قهری، شکنجه و سایر رفتارهای بی‌رحمانه، غیر انسانی و ترذیلی به صورت گسترده و سازمان یافته و همراه با مصونیت مرتکبان از مجازات اعمال گردید.»

درهمین گزارش در مورد تعامل حکومت ایران در سال گذشته با حقوق زنان و اقلیت‌های اتنیکی و مذهبی تاکید شده، تبعیض نهادینه شده و نیز خشونت در تعامل با این اقشار مشاهده شده است.

در بخش دیگری از این گزارش با بیان این که حقوق دادرسی منصفانه به شکل سازمان‌یافته نقض شده، به مجازات‌های اعمال شده از سوی قوه قضائیه علیه محکومان در قالب مجازات‌های بدنی معادل شکنجه از جمله شلاق و قطع عضو در سال گذشته اشاره رفته است. حکومت ایران در سال گذشته از مجازات اعدام به عنوان سلاحی برای سرکوب سیاسی استفاده کرده و برخی اعدام‌ها در ملاء عام و برخی دیگر مخفیانه صورت گرفتند و اعدام شدگان شامل افرادی می‌شدند که در زمان وقوع جرم زیر ۱۸ سال سن داشتند.

عفو بین‌الملل پیش از این اعلام کرده بود که مقام‌ها و مسئولان جمهوری اسلامی با اعضای خانواده‌های هزاران زندانی که در سال ۱۳۶۷ در زندان‌های مناطق مختلف کشور قربانی ناپدیدسازی‌های قهری و اعدام‌های فراقضایی شدند، بی‌رحمانه برخورد می‌کنند:

نژاد پرستی و نفرت از غیرخودی

روانشناسی نژاد پرستی و نفرت از غیرخودی نوشته ای است که در وب سایت شخصی دکتر نهضت فرنودی توسط نگارنده منتشر شده است.
متون روانکاوی تا کنون هیتلر را با برچسب هایی چون: مجنون پارانوئید، کودکی «سادیست» و دیگر آزار، ترسوئی پنهان در پشت توّهم شجاعت، برده ای روان نژند در چنگ وسوسه های دیگرآزاری، خود شیفته ای در چنگ حقارت نفس و بالاخره روان پریشی ضد اجتماعی و تشنه ی خون، معرفی کرده اند.
اگر چه این برچسب ها ابعادی از وجود آدلف هیتلر را مشخص می کند، ولی متأسفانه هیتلر و بسیاری از نژاد پرستان هر عصر و زمان، چیزی هستند بیشتر و فراتر از این برچسب ها و میدان و شدت آسیب و گزند آن ها به دیگران بسته به میزان قدرتی است که به دست می آورند. گاه یک کلام و جمله ی آزاد دهنده، نقش این تخلیه ی درونی را بازی می کند و گاه به آتش کشیدن یک قاره و سوزاندن میلیون ها می انجامد.
شناخت این ویژگی «فراتر» از برچسب های روانکاوی، هدف این مقاله است و گامی بسیار کوچک در راه شناخت این جغد شوم که هر زمان بر بام خانه ی قومی، ملتی و یا نژادی می نشیند و خانواده ی بشری را در اندوهی تازه فرو می برد.
بگذارید با یک تصویر سازی شما را به خاستگاه اولیه قدرت ها و ضعف های نیمه ی خودآگاه و ناخودآگاه انسان ببرم، و با هم مروری داشته باشیم از آنچه «تولد روانی انسان» نامیده می شود. تولدی که همزمان با تولد جسمانی ما نیست و طی پنج سال اول عمر و درگذر از مراحل مختلف رشد روانی صورت می گیرد.
کودک انسان در آغاز تولد، مانند مسافری است که با هواپیما در فرودگاه ناشناسی وارد می شود. نه سرزمینی را که بر آن فرود آمده می شناسد، نه زبان مردمش را می داند و نه علامت و نشانه ای آشنا می بیند. هواپیما برابر تونل فرود قرار می گیرد و این تنها مسافر از تونل عبور کرده به سالن فرودگاه می رسد. علاوه بر تمام ابهامات موجود، حتی فضای فرودگاه و سالن فرود را ابر و مِه ابهام که چشم باز مسافر را همتای چشم بسته ناتوان می کند، فرا گرفته است. کودک برای راه بردن به راز این سرزمین ناشناخته، تمام انرژی جسمی و روانی خود را بکار می گیرد و بیشتر از هر زمان دیگر در طول عمر «پیش رو»، یکپارچه توجه می شود که شاید وضعیت خود را بتواند ارزیابی کند.
پس از حدود پنج شش ماه بتدریج ابرها و مِه ناشناسی در سالن ورود فروکش می کند و مسافر یک «منِ بیرون از من» را که تنها مستقبل او در این فرودگاه است می بیند. «این منِ بیرون از من » اهمیت فوق العاده ای در زندگی مسافر تازهِ وارد دارد.
این اوست که باید نیازهای مسافر را فراهم کند. نیازهای مادی و جسمی و امنیتی و هم نیازهای رو به افزایش روانی او را. از طرف دیگر، واکنش های این «منِ بیرون از من»، همان اولین آینه ای است که اولین تصویرهای مسافر از «خویشتن» در آن نقش می بندد اگر این آینه یا «منِ بیرون از من»، با لبخند و گل و تابلوی خوش آمد و آغوش باز به استقبال آمده باشد، اولین «سکه ی طلای» پذیرش در قلک خالی «خودپذیری» کودک انداخته می شود. این«منِ بیرون از من» را بگذارید مادر به نمامیم یا کسی که نقش مادر را برای کودک ایفا میکند.
کودک در این سالن ورود به حیات روانی، بتدریج متوجه جدایی خود از مادر می شود. چیزی که در درون هواپیما از آن بی خبر بود، زیرا اولاً یک ماهی در حالت بی خبری «من جهانی» یا «خود شیفتگی» مطلق بسر می برد و بعد از آن هم دوره ای از «همبودی» و همزیگری با مادر را تجربه می کرد. لذا این گشایش چشم سوم یا «تولد دل» یا «جدایی روانی» کودک از مادر در این فرودگاه و سالنی که مسافر «ورود روانی» خود را تجربه می کند اتفاق می افتد.
بهر حال تجربه ی این «دو بودی» با مادر تجربه هولناکی است، زیرا کودک خود را ضعیف و ناتوان از بر آوردن اولین نیازهای خود و مادر را «قادر مطلق» یا آن ایده ال قدرتمند می بیند که حیات و مرگش در دست اوست.

مادر، این «قادر مطلق»، در چشم تازه به دنیا گشوده ی کودک در رفتار و حرکاتش طی هزاران بده بستان روزمره با کودک، یا این پیام را به کودک می دهد که او آنقدر عزیز و مهم و دوست داشتنی است که در رأس برنامه ها و الویت های مادر قرار دارد و مادر با حساسیت کامل، حضور دائمی، قدرت تمام و آرامش و بردباری در خدمت و کمر بسته ی اوست و یا بر عکس به دلائلی، مانند گرفتاری و اشتغال بی اندازه – عدم حساسیت کافی – نداشتن کیفیت پرستاری و پرورش – بیماری جسمی- بیماری روانی و افسردگی – اعتیاد- خشونت و اختلاف زناشویی- مشکلات اقتصادی فشار و شدت حوادث بیرونی و اجتماعی مثل جنگ و ترور و وحشت، یا در نهایت عدم آمادگی مادر برای تولد و مراقبت از یک کودک، پیامی که به مسافر تازه وارد می دهد این است که احتمال رهایی به حال خویشتن و وانهادن در سختی و نیازمندی و وحشت، در این فرودگاه و سرزمینی که وارد آن شده ای هست. اینکه کودک و مسافر تازه وارد ما کدام یک از این دو پیام را دریافت می کند، اثری قدرتمند و پایا در هیأت روانی او در بقیه عمر خواهد داشت. اگر چه نویسنده این سطور جزء آن دسته از روانشناسان مثبت اندیش است که هرگز قدرت انتخاب آزاد و واکنش به جهان و آنچه در آن هست را از انسان نمی گیرد، ولی از اثر بسیار مهم این پیام اولیه هم غافل نیست.
«کوهات»Kohut در سال های (1984-1977-1971) به این عامل مهم این گونه اشاره می کند:
افرادی که در بزرگی از انواع اختلالات شخصیتی بخصوص از نوع «خود شیفتگی» رنج می برند کسانی هستند که در این مرحله از زندگی روانی خود دچار «وقفه» و «ایست روانی» شده اند. مرحله ای که کودک انتظار و نیاز حیاتی دارد که دو بخش موجود‌«درونی اش»، یعنی آن بخشی که کودک آنرا دوست ندارد، زیرا که آبشخور ترس و اضطراب و ناتوانی و احتیاج است، با نیمه دیگر او که شجاع است و شور حیات دارد و تازه نفس است و با شادمانی، لحظه های زندگی را تجربه می کند و مادر را بسمت خود می کشاند و صداهای جدید در خود کشف می کند و خلاصه اولین رقص خود را در دنیا و با مادر آغاز می کند، نوعی پیوند و یکپارچگی را تجربه کند، (Cohesive Self).
این پیوند و یکپارچگی فقط وقتی اتفاق می افتد که کودک تصویری مطلوب، مقبول، دوست داشتنی و ارزشمند، از خود را در آینه اعمال و صورت و نگاه مادر مشاهد کند و هسته ی حرمت ذات او در مزرعه ی عشق و اعتماد و امنیت کاشته گردد. وقتی کودک این پیام را دریافت نمی کند، هیأت روانی او به سمت چند پارچگی خویشتن کشیده می شود. (Fragmentations of the self)
مهمترین تجربه ی Self یا «خویشتن» کودک، تجربه ی او به «موجود خوب» و «موجود بد» و یا «مقبول» یا «غیرمقبول» است. «کوهات» عدم هم حسّی یا قدرت درک احساسات کودک بوسیله ی والدین را خاستگاه اولیه این مشکل بزرگ روانی می داند.

و من آنرا میراث شومی می خوانم که ما نخواسته و ندانسته به فرزندان خود منتقل می کنیم.

چیزی که مبنای بسیاری از مصیبت های تاریخی است. (عدم حساسیت به احساسات و نیازهای دیگران). کودک در میان تمام نیازهای روانی که نام بردیم از جمله نیاز به امنیت و عشق و اعتماد و… یک نیاز مهم دیگری را هم فریاد می کند وآن فریاد ناشنیده ی کودک انسان برای نمایش و خود نمایی، به امید دریافت توجه و تحسین است که البته این نیاز در مراحل مختلف رشد و تحول روانی کودک به اشکال مختلف ظاهر می شود.
مادر و پدری که این نیاز را جدی می گیرند و با کودک خود وارد یک بازی جدی و بده بستان «دو قلو مآبانه» می شوند و گاه قدرت های خود را با مهارت به کودکی که مشتاق نمایش و بزرگ نمایی است قرض می دهند که کودک آنرا از آن خود تصور می کند، نیاز دیگر کودک که احتیاج دارد مادر و پدری ایده آل و قادر مطلق داشته باشد را برآورده می نمایند.
وقتی این «ایده آل» و این «قادر مطلق» و این «خدای » زمینی کودک او را پسندید و پذیرفت و تحسین کرد، بتدرج قلّک خالی ارزشمند کودک با سکه های طلا پُر می شود و دیگر در دروه های بعدی زندگی هر کسی که زباله و بی بهایی را بخواهد به خورد این قلُک بدهد، در آن فرو نخواهد رفت و خود بخود سر ریز می شود و از بین میرود، بدون اینکه درونی هیأت روانی کودک گردد.اما اگر به این نیاز مهم کودک پاسخی داده نشد و کودک به یکپارچگی نرسید، اولاً برای بقیه عمر گرفتار احساسات انتقالی این دوره، یعنی دوره ی نیازمندی به آینه گونگی مثبت – ایده آل ساز ی و بت طلبی و یافتن جفت دوقلوی خود است.

و در ثانی، خواسته و نخواسته از درون هم گاهی «خود خوب و ایده‌آل» و «گاهی بد و دوست نداشتنی» می شود و هم طی یک واکنش روانی بیرونی سازی و با بکار گیری از مکانیسم دفاعی تعکیس یا فرافکنی این احساسات خوب و بد را به دیگران انتقال می کند.

در طول زندگی، تا بهنگام مرگ، ما پیوسته به موجودی بیرون از خود که ما را ارزشمند و دوست داشتنی بداند نیازمندیم.

کسی که این نیاز را در کودکی از مادر و پدر دریافت کرده باشد، به شکل بالغ تر و دو سویه تر بدنبال این موجود می گردد و کسی که از دریافت آن در کودکی محروم باشد، حتی در بزرگی به دنبال این موجود می گردد که یکطرفه و بی قید و شرط و بدون توجه به آنچه در مقابل دریافت می کند، در اختیار و خدمت این بزرگسال «کودک روان» قرار گیرد.

چون انسان ها از روابط خود، برخورداری دو جانبه را طلب می کنند، «بزرگسال کودک روان» ما، پیوسته با یأس مواجه می شود زیرا او احتیاج دارد کسی را بیابد تا او را ایده آل سازی کند. قادر مطلقی که قدرت حفظ و حراست او را داشته باشد.

پس از چند تجربه ی یأس آور فرد یا خود را از دیگران منزوی می کند، یا به خشونت با محیط بر می خیزد و نوعی برتری طلبی که فعل وارونه ی حقارت درونی اوست را نشان می دهد و یا در پشت ایده آل های ذهنی، مانند ناسیونالیسم که مادر ایده آل های ذهنی، را در قِلّت گرائی، مذهب که مادر ایده آلی را خالق هستی و یا نژاد و قومیت، بدنبال امنیت درونی می گردد.
مادرش وطن او را می ستاید، بخصوص وقتی که او فرزند خلف باشد و در راهش جان فشانی کند. دین اش، به او پناه می دهد و به او هویت یکپارچه و قدرتمند می بخشد، بخصوص اگر دستوراتش را گردن بنهد و نژادش برتری او را و ارزشمندی اش را به ثبت می رساند. نیمه ی بَد من، از آنِ کسی می شود که «غیر من» است.

نفرت درونی به بیرون فرافکنی مبدل می گردد و تضاد به صورتی موقت حل می شود. آنچه و آن کس که همانند من است خوب و «غیرمن» بد می گردد.
و به این ترتیب روانشناسی نژاد پرستی و نفرت به دلیل تفاوت های جنسی، دینی، ملّی، قومی و حتی گروهی شکل می گیرد. فرد، آن «بَدی» را که در درون خانه ی دل توان روبرویی با آن را نداشت، بیرونی می کند و با تمام قوا به مبارزه و تخریب آن می پردازد. ظاهراً هیتلر و مردم آلمان، قوم یهود را به علّت ادعایشان به «قوم برگزیده ی خداوند بودن»، بَد و لایق نابودی می دانستند، در حالی که هیتلر خود درباره ی آریایی ها می گوید: «ما بر عکس یهودیان که چهره ای تاریک، یا قامتی کوتاه و موی بسیار بر تن و بوی بدِ بدن و چشمانی بی حالت و بی نور و پشتی خمیده دارند، مردمی هستیم با قامتی افراشته، قدی بلند، سینه ای فراخ، پوستی روشن، چشمانی درخشان و نافذ، سختکوش و خلاق و برای همین ما نژاد «برتریم». نژاد آریا، بر ترین نژاد هاست».

خواندن همین چند سطر نشان می دهد که چگونه حقارت درونی را بیرونی می کنیم و به روانشناسی نفرت و نژاد پرستی میدان می دهیم. آنچه درون خود ماست، در دیگران می بینیم و با آن به ستیز بر می خیزیم.
باید به این نکته اشاره کنم که ما وطن پرستی از نوع سالم، دین داری از نوع سالم و ملّی گرایی از نوع سالم نیز داریم.

بهترین نشانه ی سلامت این احساسات، میزان دیگر پذیری است و حق متقابل برای «غیرخودی» قائل شدن و به دیگر اندیش، با صمیمیت و نه ریا، حق حیات دادن.

درون گرایی های قومی یک انعطاف ناپذیری و تعصب تدافعی است و در برابرش پولورالیسم و نسبی گرائی سلامت که فقط از ویژگی های انسان خوب رشد کرده است، قرار دارد.

از این روست که می توان گفت تعصب، انحصارگری، جزم اندیشی دیگر ستیزی، به هر نام و به هر شکل، و گسترش و اشاعه ی افکار قومی و نژادی از ویژگی های روانِ تجاوز دیده است و هرقدر که نیرو صرف آن کنی ثمری شیرین نمی بخشد، بلکه خشونت و نفرت درونی را اضافه می کند.
نهضت فرنودی
منبع: وب سایت شخصی نگارنده

…بیشتر بخوانید

زبان و هویت اتنیکی (قومی، ملی)

هویت اتنیکی بیش از آن که مفهومی ابژکتیو و عینی باشد، مفهومی سوبژکتیو و نوعی ساختمان بندی اجتماعی برخاسته از “حس تعلق” گروهی است که در متن (کنتکست) و شرایط متفاوت می تواند کمرنگ یا پررنگ گردد.

امروز تعریف اتنیک بر پایه “ویژگی” بیولوژیک (خونی و خویشاوندی) بی‌اعتبار شده و به جای آن بر “وِیژگی‌های فرهنگی” تأکید می‌شود. بسیاری بر این باورند که تکیه بر “ویژگی‌های بیولوژیک” برای تفکیک موهوم نژادی به‌قصد فاصله‌گذاری و توجیه برتری نژادی به کار رفته است. درحالی که در قوم شناسی، از “فرهنگ مشترک” همچون عنصری در تحکیم روابط درون گروهی یاد می شود.

پرسش این جا است که تا چه حد می‌توان بر حس تعلق مشترک گروهی تأکید کرد، بدون آن‌که مرز خود با “دیگری” را پررنگ نمود. علاوه بر آن، فرهنگ پدیده‌ای ایستا نیست و گروه‌های اتنیکی نیز گروه‌های یکدستی نیستند که بتوان اشتراک فرهنگی را یکسره مبنای هویت‌یابی قومی برشمرد.

زبان مشترک شاید تنها عنصر ابژکتیو در تعریف هویت‌های اتنیکی است که نقش مهمی در فعال نگه داشتن روابط درونی گروه اتنیکی ایفا می‌کند؛ هرچند برخی دراین مورد نیز تردید دارند.

گروه‌های اتنیکی‌ای وجود دارند که به زبان‌های متفاوت سخن می‌گویند، حال آن‌که برخی دیگر به‌رغم تمایز اتنیکی به زبان واحدی سخن می گویند.
مهرداد درویش‌پور (جامعه‌شناس)

…بیشتر بخوانید

چه کسانی پان فارسیست هستند؟

ادعای عده ای تمامیت خواه و برتری طلب، مبنی بر تجزیه طلب و پان تركیست نامیدن تركان آذربایجان كه با فعالیت مدنی خود خواستار برخورداری از حقوقی همچون حقوق همكشوری های فارس زبان هستند ، ادعایی نابخردانه و ناشی از تفكرات پان فارسیستی و شوونیستی و بی اعتقادی آنان بر ابتدایی ترین حقوق انسانی تركها و ملل و اقوام غیر فارس دیگر در ایران است!

از دلایل ناسیونالیستهای افراطی و شوونیست ها جهت تجریه طلب و پان ترکیست نامیدن فعالین مدنی آذربایجان ، علاقه این فعالین به یادگیری خواندن و نوشتن به زبان مادری یعنی ترکی آذربایجانی و بیزاری آنها از جوکهای تحقیر آمیزی که در مورد ترکان و اقوام دیگر ایرانی گفته می شود .

داشتن اشتیاق به آشنایی و مطالعه آثار ادبی کلاسیک قرون گذشته و معاصر به زبان ترکی ، فعالیت آنان در دانشگاههای کشور برای اجرای برنامه های ادبی ، فرهنگی هنری به زبان ترکی و اجرای موسیقی آذربایجانی ،‌ احساس تبعیض آنها به علت عدم سرمایه گذاری کلان و ملی در استانها و مناطق آذربایجان تاریخی شبیه آنچه در شهرهای اصفهان و کرمان و دیگر مناطق مرکزی و فارس نشین صورت می گیرد، می باشد.
اتهام پان ترکیست و تجزیه طلب بودن فعالین مدنی آذربایجان توسط شوونیست ها بخاطر مسائلی که توضیح داده شد در شرایطی صورت می گیرد که همه امکانات کشور ایران که کثیرالمله بودن و تنوع زبانی آن یکی از خصوصیات بارز آن است .

هر کدام از ملل و اقوام کشور به اندازه کثرت جمعیتشان حق برخورداری از همه امکانات کشور در آموزش و تحصیل به زبان خود تا توسعه آن و استفاده از بقیه امکانات را در حوزه های مختلف دارند تنها در اختیار زبان و فرهنگ فارسی است و آنچیزی که فعالین مدنی آذربایجان آرزوی جامه عمل پوشیدن فقط قسمتی اندک از آن را دارند همکشوریهای فارس زبان ۹۰ سال است که همه آن امکانات را یکجا در اختیار دارند.

ترکان، فارسهای افراطی را که می گویند:

غیر از زبان فارسی، زبان هیچ ملتی در کشور نباید تدریس و تحصیل شود ، همه رادیو تلویزیون و مطبوعات کشور فقط و باید به زبان فارسی و در خدمت زبان فارسی باشد، تمام بودجه کشور که برای توسعه زبان و فرهنگ در کشور به تصویب می رسد فقط و باید در اختیار زبان فارسی باشد.

همه باید بر کوروش و داریوش افتخار کنند ولی بر پادشاهان غزنوی، سلجوقی، خوارزمشاهی و بر بقیه سلاطین ترک حاکم بر ایران، چه برخوب و چه بر بدشان باید نفرت ورزید و آنها و ملت ترک را وحشی و بیگانه نامید‌ و با تحقیر و تحریف زبان و فرهنگ غنی ترکی و آذری نامیدن ترکان آذربایجان آنها را در دیگ یکسان سازی فارسی حل کرد .

در کلّ، فارسهایی را که خودشان را برتر و بالاتر و تافته جدابافته تر از ملل و اقوام غیر فارس ایران دانسته و حتی درصد اندکی از حقوق مادی و معنوی را که بر خود و بر زبان و فرهنگ خود لازم و واجب می دانند بر غیر فارس زبانان کشور قائل نیستند را شوونیست و پان فارسیست می دانند؛ همین!

آنها فراموش کرده اند نه تنها در هرکدام از کشورهای جهان اولی و پیشرفته ای چون کانادا، بلژیک، سوئیس دو و سه زبان رسمیت دارند، حتی در کشورهای جهان سومی و همسایه دیوار به دیوار ایران چون افغانستان و عراق هم این معضل حل شده و در افغانستان دو زبان دری (فارسی) و پشتو، و در عراق زبانهای عربی و کردی رسمی و سرتاسری هستند؛

در این کشورها علاوه بر دو زبان رسمی و سراسری که متکلمین آنها جمعیت بیشتری نسبت به بقیه زبانها دارند و این زبانها در کلیه رسانه ها و مطبوعات کشور به کار گرفته شده و در همه مقاطع تحصیلی ابتدایی تا عالی تدریس می شوند، بقیه زبانهای کم جمعیت نیز در مناطق و استانهای خود تا مقطع خاصی در مدارس تدریس می گردند.

…بیشتر بخوانید

چرا هیچ فارس ‌زبانی ، استقلال‌ طلب (تجزیه‌طلب) نیست؟‏

انسان‌ها بطور طبیعی به وطن، ملت، زبان، تاریخ، تمدن، ادبیات، موسیقی و دیگر داشته‌های خود عشق می‌ورزند. به آنها افتخار می‌کنند و خواهان حفظ و حراست از آنها هستند و در شناساندن و اعتلای آنها می‌کوشند. می‌خواهند تاریخ، فرهنگ، زبان، هنر و هویت‌شان به رسمیت شناخته شود.
چرا بخشی از جامعه ایران به وطن، ملت، زبان فارسی و تاریخ و تمدن ایران عشق نمی‌ورزد و به دنبال جدایی از ایران است؟

چرا هیچ جدایی‌طلب فارس‌زبانی وجود ندارد؟

چرا با وجود اینکه فارس‌زبان‌ها درگیر مشکلات اقتصادی در ایران هستند، نمی‌گویند ما به عنوان فارس‌زبان می‌خواهیم کشوری مستقل از خراسان تا قم و تهران تا هرمزگان داشته باشیم؟

چرا برخی از بلوچ‌ها، عرب‌ها، کردها و ترک‌ها و … می‌خواهند از پیکره ایران جدا شوند؟ چرا؟

ایران برای فارس‌زبان‌ها کشور محبوبی است.

آن را دوست دارند و بدان عشق می‌ورزند چون در ناخودآگاه آنها این ایده رسوب کرده که صاحبان اصلی این سرزمین هستنند و این حس تملک چیزی است که نزد غیرفارس‌زبان‌ها کم است یا در حال کم شدن است.

ممکن است برخی مخاطبان این موضوع را انکار کنند اما این نتیجه یکصد سال تحمیل زبان و فرهنگ فارسی است، نتیجه مطرح کردن و بزرگ نمایی زبان فارسی و شاعران فارس‌زبان است.

نتیجه یکصد سال تحقیر و توهین و انکار زبان، فرهنگ، تاریخ و هویت مردم غیرفارس زبان است.

نتیجه تفکرات نژادپرستانه‌ای است که ترک را احمق و عرب را وحشی و بلوچ و کرد را … می‌داند.

نتیجه آموزه‌هایی است که فارس‌زبان‌ها را ساکنان و صاحبان ازلی این سرزمین می‌داند و دیگران را مهاجر و میهمان!

لازم نیست کسی به این موضوع اقرار کند، همین که اکثر عاشقان ایران عمدتا فارس‌زبان هستند نه بلوچ و عرب و کرد و ترک و ترکمن، شاهد این استدلال است و اینکه عاشقان ایران اکثرا فارس‌زبان هستند خود سرنخ وجود جرمی بزرگ در تاریخ این کشور است، جرمی به نام تبعیض، انکار و تحقیر!
ایران کشور خوبی برای فارس‌زبان‌ها است چون امتیازات فرهنگی و زبانی غالبی دارند و به همین دلیل با وجود مشکلات اقتصادی هنوز کشور خود را دوست دارند اما بخشی از جمعیت ایران به دنبال جدا کردن خود هستند

چون یکصد سال توهین و تحقیر به آنها آموخته است که آنها از منظر بخش بزرگی از جامعه فارس‌زبان‌، عملا جدای از ایران هستند و یا حداقل شهروندانی برابر با فارس‌زبان‌ها نیستند.

آنها دریافته‌اند که جدا از ایرانی هستند که فرهنگ، تاریخ، زبان و آداب و رسومش همه بر محور فارس‌گرائی است.

آنها نمی خواهند ایران را ترک کنند، آنها نمی‌خواهند از ایرانی بودن استعفاء دهند بلکه می‌خواهند از ایران جدا شوند و این حسی است که فارس‌زبان‌ها آن را درک نمی‌کنند چون آنها نمی‌توانند خود را جدای از ایران تصور کنند، هنگامی که خود را معادل ایران می‌دانند چگونه می‌توانند از خودشان جدا شوند؟
در پایان اشاره ای به مفهوم ساده‌ای از نظریه عدالت و تئوری انتظار و عدالت دارم.

۱. نظریهٔ عدالت (A Theory of Justice) اثری در فلسفه سیاسی و اخلاق است که توسط جان رالز نوشته شده است.

جامعه باید به نحوی ساختاربندی شود که بیشترین میزان ممکن از عدالت به اعضای جامعه داده شود، و تنها عامل محدودکننده آزادی هر فرد این است که ناقض آزادی هیچ‌ یک از اعضای دیگر جامعه نباشد.
۲. تئوری انتظار و عدالت (آدامز و وایک): این تئوری مبتنی بر این پیش فرض ساده است که مردم می‌خواهند منصفانه با آنها رفتار شود.

فرض کلی نظریه این است که فرد، ارزش نسبی بین ستاده و داده خود را با ارزش نسبی بین ستاده و داده شخص یا اشخاصی که از نقطه نظر وی قابل مقایسه هستند محاسبه کرده و این نسبت‌ها را با هم مقایسه می‌کند.

برابری در صورتی وجود خواهد داشت که نسبت ستاده به داده شخص با نسبت ستاده به داده شخص یا اشخاص دیگر برابر باشد.

آیا جامعه ما به نحوی ساختاربندی شده که بیشترین میزان ممکن از عدالت به اعضای جامعه داده شده است؟ آیا با مردم غیرفارس زبان منصفانه رفتار شده است؟

…بیشتر بخوانید

‌
مریم میرزاخانی؛ ذهن خلاق و جوان جهان

در بهمن ۱۳۹۸ (فوریه ۲۰۲۰) نهاد زنان سازمان ملل به معرفی ۷ دانشمند زن تاثیرگذار دنیا پرداخت که نام مریم میرزاخانی، ریاضی‌دان برجسته ایرانی، در میان آن‌ها بود. این نهاد که در زمینه برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در جهان تلاش می‌کند، در توصیف او نوشت: «مریم میرزاخانی، اولین زن و اولین ایرانی برنده مدال فیلدز و استاد‌تمام دانشگاه استنفورد هم در میان هفت دانشمند زنی است که دنیا را تغییر داده‌اند … این دانشمند بزرگ ایرانی در سال ۲۰۱۷ میلادی جهان را بدرود گفت ولی سهم ارزنده‌ای در زمینه ریاضیات به جا گذاشت. فعالیت شگفت‌انگیز میرزاخانی در علم، راه را برای بسیاری از ریاضی‌دانان زن جهان هموار کرد.»
‌
کسب مدال‌ طلای جهانی در دوره دبیرستان
‌
او در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی شد و در سال ۱۹۹۵ به‌ عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی نمره کامل را به دست آورد. مریم نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت و به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت. همچنین نخستین دانش‌آموز ایرانی بود که در دو سال پی‌درپی مدال طلا گرفت.

او از جمله دانشجویانی بود که سال ۱۳۷۶ در حادثه‌ اتوبوس حامل دانشجویان نخبه کشور حضور داشت و از آن جان سالم به در برد. در این سانحه که عده‌ای از نخبگان ریاضی کشور در حال انتقال از اهواز به تهران بودند، اتوبوس به ته دره سقوط کرد و شش تن از نخبگان ریاضی کشور کشته شدند.

مریم میرزاخانی پس از اتمام تحصیلات متوسطه در دبیرستان فرزانگان تهران در رشته ریاضی وارد دانشگاه شریف شد و تا پایان مقطع فوق‌لیسانس در آن‌جا تحصیل کرد. سپس به صورت مستقیم برای تحصیل در مقطع دکتری وارد دانشگاه هاروارد شد و در سال ۲۰۰۴ مدرک خود را از این دانشگاه به سرپرستی کورتیس مک‌مولن، از برندگان مدال فیلدز، دریافت کرد. سپس در سی‌ویک سالگی استادتمام دانشگاه استنفورد شد.

راه‌گشای یک مسئله مهم ریاضی در جهان

مریم میرزاخانی در سال ۱۳۷۸ موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. مدت‌های طولانی بود که ریاضی‌دانان به دنبال یافتن راهی عملی برای «محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولوی» بودند و این مریم میرزاخانی بود که در دانشگاه پرینستون بحث «محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم‌شده بر سطوح هذلولوی» را مطرح کرد. او که باور داشت جهان هستی از قوانین هندسه ای هذلولی پیروی می‌کند، با یافتن این راه حل توجه همه را به خود جلب کرد.

برخی رسانه‌های افغانستان به خاطر مشکلات مالی مسدود شده اند

برخی رسانه‌های افغانستان به خاطر مشکلات مالی مسدود شده اند

در شمال افغانستان رسانه‌های خصوصی زیادی به دلیل نداشتن امکانات مالی نمی‌توانند به نشرات شان ادامه بدهند. خشونت و ناامنی نیز فعالیت رسانه‌ها را مشکل‌تر کرده است

وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان می گوید در حال حاضر ۳۱۰۰ رسانه دیداری، شنیداری، چاپی و الکترونیک در این کشور فعالیت می کنند و در این وزارت ثبت شده اند اما برخی از این رسانه‌ها در سال‌های اخیر مسدود شده و یا در معرض تعطیلی قرار دارند. دلیل اصلی مسدود شدن این رسانه‌ها ناامنی نه، بلکه نبود منابع مالی است مشکلات امنیتی هنوز هم برای رسانه ها و کارمندان شان بسیار جدی است. سازمان خبرنگاران بدون مرز در سال ۲۰۱۹ نیز افغانستان را خطرناک ترین کشور جهان برای کار رسانه ای عنوان کرد. سال گذشته میلادی ۱۰ خبرنگار در ۳۰ ماه اپریل در حملات تروریستی کشته شدند در ماه اپریل سال جاری، مردان مسلح به استدیوی رادیو «همصدا» در تخار وارد شده و دو گوینده رادیو را در جریان برنامه زنده در شهر تالقان مرکز این ولایت کشتند سیمین حسینی، رئیس این رادیو می گوید این رویداد بر روحیه همه رسانه های بغلان تاثیر منفی گذاشت: «قبلا ساعت ۱۰ تا ۱۱ شب هم برنامه داشتیم، اما حالا کارمندان می‌ترسند و از عصر به بعد در دفتر نمی مانند

بیشتر بخوانید…