از میان تمام زنان زیر فشار سرکوب نظام جمهوری اسلامی زنان و مادران زندانی بیشترین فشارها را تحمل کرده و میکنند. زنانی که رنج آنها از نگاه مردم دور میماند. مادران زندانی برای تنبیه ممنوع از ملاقات میشوند و از مرخصی و تماس تلفنی محروم. آنها همراه فرزندانشان تنبیه میشوند؛ همراه کودکانی که چشم به راه روز ملاقات و تماس تلفنی مادران محبوس خود هستند.
مادران زندانی که دوران محکومیت خود را همراه با فرزندانشان در زندان میگذرانند. یا حتی دوران بارداری خود را در زندان سپری میکنند، شرایط متفاوتی با دیگر زندانیها دارند. به این کودکان میگویند «کودکان همراه با مادر زندانی» و بندی که این مادران همراه با فرزندانشان در آن هستند را «بند مادران» میگویند.
کودکانی که مادران آنها محکوم به زندان هستند مجبورند بهترین سال های عمر خود را در زندان به جرم های ناکرده سپری کنند تا رنج زندان را به بهای داشتن مهری مادری بپردازند؛ اتفاقی که زمینه ساز مشکلات بعدی می شود و این افراد را دچار سرخوردگی و انحراف می کند.
۳ تا ۴ درصد زندانیان کشورمان زن هستند و ۶۴ درصد آنان متأهل و ۷۰ درصد آنان زیر ۴۰ سال، با این حسابوکتاب میتوان تخمین زد که تعداد قابل ملاحظهای از زنان مجرمی که محکومیت خود را در زندان میگذرانند مادر هستند، مادران جوانی که فرزندان زیر ۷ سال دارند، اما اغلب نقش مادری آنها در زندانها گم میشود. حتی برخی مادرها حاضر نیستند فرزندانشان را در وقت ملاقات زندان ببینند و آنها را به بستگان خود می سپرند و نقش مادری آنها در دوران محکومیتشان تنها به یک خاطره تبدیل میشود؛ اما گروه دیگری از مادران هستند که مادریشان در زندان بسیار پررنگتر میشود و آنها همانهایی هستند که کودکشان را در زندان به چنگ و دندان میکشند و شاید هم کودکانشان را فراموش میکنند.
اگرچه از نیازهای اولیه کودک، زندگی در کنار والدین خود محسوب می شود اما این نیاز برای کودکی که پدر یا مادرش در زندان به سر میبرد، برآورده نمیشود و از نظر عاطفی و شخصیتی از این جنبه آسیب پذیر است و اگر هم بتواند در کنار والدین زندگی کند، تبعات به مراتب بدتری برای او به بار خواهد آمد اما به دلیل لزوم زندگی کودک با والدین به ویژه مادر، در قوانین مرتبط با نظام قضایی ایران و در آییننامههای اجرایی سازمان زندانها به صراحت درباره حضور قانونی کودکان تا ۲ سالگی و به همراه مادرانشان تاکید شده است و پس از ۲ سال در صورتی که زندانی، خانواده ای در بیرون از زندان داشته باشد، کودک به آنها تحویل داده میشود. در غیر این صورت نگهداری کودک همراه مادر ممکن است تا ۶ سالگی نیز ادامه پیدا کند و پس از آن، کودک برای گذراندن مدرسه به بهزیستی تحویل داده میشود. مساله ای که در سال های گذشته به موضوعی برای بحث تبدیل شده و نهادها و افراد مختلفی مانند بنیاد کودک، سازمان بهزیستی، سازمان زندانها، انجمن خیریه حمایت از زندانیان، روانشناسان، جامعهشناسان و نمایندگان مجلس را درگیر کرده است.
زندان، تاثیر منفی و ویرانگری بر روی کودکان زندانی همراه مادر میگذارد و حیات عاطفی، فکری، اجتماعی و روانی آنان را با مشکل مواجه میسازد. در واقع زندان تنها به عنوان مجازات و اعمال کنترل بر فرد قانون شکن نیست بلکه برچسب زندانی بودن علاوه بر فرد زندانی بر اعضای خانواده و نزدیکان وی نیز تاثیر روانی میگذارد و این بار تاثیر روانی در ارتباط با کودکان بیشتر و پیچیده تر است.