افزایش فقر در ایران و تنگناهای اقتصادی و ناتوانی در تامین هزینههای زندگی برخی مردم را به فروش اعضای بدن و پلاسمای خون وادار کرده است.
پس از رواج فزاینده فروش کلیه، حالا خبرهایی منتشر میشود مبنی بر اینکه برخی افراد فقط برای دریافت ۹۰ هزار تومان پلاسمای خون خود را میفروشند.
برخی افراد دو بار در ماه برای فروش پلاسما مراجعه میکنند تا به جای ۹۰ هزار تومان، ۱۸۰ هزار تومان دریافت کنند.
هر فرد در صورتی که دو بار در ماه برای فروش پلاسمای خون خود مراجعه کند، میتواند ۱۸۰ هزار تومان بگیرد که این مبلغ به قول یکی از داوطلبان، چهار برابر یارانه پرداختی دولت و کمکخرجی زنان خانهدار است.
پلاسما بخش مایع خون است که حدود ۵۵ درصد حجم آن را تشکیل میدهد. اهدای پلاسما نسبت به اهدای خون عوارض کمتری دارد و با مصرف مایعات، در مدت ۴۸ ساعت، سلولهای خونی بدن فرد جایگزین میشوند. کارشناسان میگویند هر فرد ۲۴ بار در سال میتواند پلاسما اهدا کند؛ با این حال هشدار میدهند اهدای پلاسما برای افرادی مبتلا به کمخونی یا بیماری زمینهای خطرناک است.
بیداد فقر در حاکمیت جمهوری اسلامی به درجهای رسیده که رسانه های داخلی از فروش پلاسمای خون برای امرار معاش خبر می دهند.
شرکتهای دارویی از پلاسمای خونی افراد برای ساخت دارو استفاده میکنند. این داروها اغلب برای بیماران مبتلا به سرطان، هموفیلی و تالاسمی استفاده میشود. در بسیاری نقاط جهان، اهدای پلاسما از این جهت که به درمان بیماران کمک میکند، اقدامی بشردوستانه است اما آنچه وضعیت را در ایران متفاوت میکند، این است که افراد به دلیل فقر و نیاز مالی پلاسمای خود را میفروشند.
بر اساس گزارش روزنامه همشهری که از یکی از مراکز اهدای پلاسما در تهران تهیه شده با اشاره به پرداخت ۹۰هزار تومان در ازای هر بار اهدا پلاسما بهنقل از خانمی ۶۰ساله آمده است: از وقتی که همسرم فوت کرد من ماندم و یارانه ۴۵هزار تومانی در ماه. فرزندی ندارم و از کمیته و بهزیستی حقوق نمیگیرم. هر دفعه که برای اهدای پلاسما میآیم، ۹۰هزار تومان میدهند. ماهی۲مرتبه بیایم، جمع پولم ۱۸۰هزار تومان میشود. تقریباً ۴برابر یارانهای که دولت به هر نفر میدهد!
در قسمتی دیگر از این گزارش دردناک بهنقل از مردی ۵۵ساله به نام حسن که بهدلیل خرید گوشی موبایل قسطی برای دخترش که بتواند به تحصیل ادامه بدهد آمده است که عمو حسن مجبور است ماهانه دوبار به این مرکز بیاید تا با پول دریافتی از آن بدهی خود را پرداخت کند تا تنها دخترش بتواند به تحصیل ادامه بدهد.
و در سومین نمونه این گزارش دردناک تصویر زنی است که با التماس از پزشکان میخواهد که پلاسمای وی را بگیرند و پزشکان نیز بهدلیل لاغری و بیماری آن زن امتناع کرده و میگویند «متأسفانه در مناطق جنوب شهر گاهی با چنین افرادی مواجه میشویم که برای به دست آوردن خرج روزانهشان حاضرند جانشان را به خطر بیندازند. اهدای خون و پلاسما برای افرادی که خودشان بیماری کمخونی دارند ممنوع است.
بر اساس این گزارش، هر مرکز اهدای پلاسما روزانه حدود ۱۰۰ مراجعهکننده دارد. برای مسئولان این مراکز فقیر یا ثروتمند بودن افراد فرقی ندارد؛ اگر سن فرد بین ۱۸ تا ۶۰ سال باشد و وزنش زیر ۵۰ کیلوگرم نباشد، پلاسمای او دریافت میشود.
یکی از پرستاران مرکز اهدای پلاسما رواج فروش پلاسما به دلیل فقر را تایید کرد و گفت: «متاسفانه در مناطق جنوب شهر گاهی با چنین افرادی مواجه میشویم که حاضرند برای به دست آوردن خرج روزانه خود جانشان را به خطر بیندازند. اهدای خون و پلاسما برای افرادی که خود بیماری کمخونی دارند ممنوع است؛ چون سلامتشان به خطر میافتد.»
با وجود این خطرها، شواهد نشان میدهد که بسیاری از مردم برای گذر از فقر و تامین حداقلی هزینههای زندگی، از سلامت خود میگذرند. پیشتر پیمان عشقی، رئیس سازمان انتقال خون، به خبرگزاری ایسنا گفته بود در همه دنیا به افرادی که برای اهدای پلاسما مراجعه میکنند، مبلغی پرداخت میشود که هزینه رفتوآمدشان جبران شود اما در ایران اهدای داوطلبانه این نوع پلاسما در برابر اهدای غیرداوطلبانه آن بسیار ناچیز است.
فقر یا تنگدستی در ایران با وجود منابع طبیعی و موقعیت راهبردی این کشور در خاورمیانه، قابل توجه است.
گستردگی فقر و نزول ارزش انسانی در ایران امری ست که در سالهای اخیر خود را به وضوح نشان داده است. اینکه افراد جامعه برای حل مشکلات اقتصادی شان دست به فروش اعضای بدن و یا حتی پلاسمای خونشان بکنند رنج آورترین چهره ایست که یک جامعه می تواند از خود نشان دهد.