وینی مادیکیسلا-ماندلا یکی از چهره‌های شاخص دادخواهی و نبارزه با تبعیض در جهان و همسر سابق نلسون ماندلا بعد از ظهر دوشنبه ۲ آوریل/ ۱۳ فروردین در ژوهانسبورگ درگذشت. او هنگام مرگ ۸۱ سال داشت.
او در سال ۱۹۳۶ متولد شد. او در سال ۱۹۵۳ برای تحصیل در رشته جامعه‌شناسی به ژوهانسبورگ رفت و در همان ایام بود که با نلسون ماندلا آشنا شد. مبارزات او با آپارتاید زبانزد خاص و عام است. از گفته‌های اوست: «من با دشمن درگیری فیزیکی هم داشتم. برای مثال در درگیری‌ها سنگ پرتاب می‌کردم. مدتی هم به مبارزه مخفی روی آورده بودم. من یکی از کسانی هستم که سبب شدند آپارتاید به زانو درآید.»
لقب «مادر ملت» که از آن اوست، به خوبی نمایانگر روحیه او در آن ایام است. با این‌حال در ۳۰ سال گذشته به تدریج این وجه از شخصیت وینی ماندلا و فعالیت‌هایش برای برابری سیاه و سفید در آفریقای جنوبی فراموش شد.
وینی ماندلا: «من هرگز احساس نکردم که “مادر ملت”ام. همه زنانی که زندگی خود را وقف برابری و دادخواهی کردند، مادران ملت‌اند.»
در سال ۱۹۵۷ وینی مادیکیسلا در یک ایستگاه اتوبوس با نلسون ماندلا آشنا شد. یک سال بعد آن‌ها با هم ازدواج کردند. ثمره این ازدواج دو دختر است. وینی به مبارزه سیاسی روی آورد و به عضویت کنگره ملی آفریقا (ای ان سی) درآمد. نلسون ماندلا در سال ۱۹۶۲ به اتهام خیانت به کشور بازداشت و بعد از دو سال به حبس ابد محکوم شد. از آن تاریخ زندگی وینی مادیکیسلا-ماندلا هم به راه دادخواهی افتاد. او تنها دریچه ارتباط ماندلا با جهان بیرون بود. به همین جهت تحت فشار قرار گرفت، بارها بازداشت شد، تحت نظر مأموران امنیتی قرار داشت و مدتی هم حبس انفرادی را تحمل کرد.
رویکرد به خشونت چهره دادخواهانه و حق‌‌طلبانه وینی مادیکیسلا-ماندلا به عنوان «مادر ملت» را خدشه‌دار کرد. حقیقت با پرونده‌سازی و شایعه‌پراکنی درآمیخت. او را به آدم‌ربایی و همدستی در قتل استامپی موکتسی، پسری ۱۴ ساله و همچنین به اختلاس متهم کردند. وینی اما این اتهامات را همواره رد کرده است. او گفته بود که در رقابت‌های درون‌حزبی چنین اتهاماتی را به او نسبت داده‌اند.
وینی مادیکیسلا-ماندلا در جشن تولد هشتاد سالگی اش گفته است: «من هرگز احساس نکردم که “مادر ملت”ام. همه زنانی که زندگی خود را وقف برابری و دادخواهی کردند، مادران ملت‌اند.»
