کتاب «برابری و رفع تبعیض»! حقوق قوميتها، نخستين نتِ سمفوني آرامشبخش ايران است.
این اثر، جانِ کلام پانزده متخصص علوم اجتماعی، اندیشة سیاسی و حقوق بشر دربارة چـالشهای قـومی کشور و منبعی غنی برای پژوهشهای مرتبط است و براین اساس، میتواند به عنوان دست نامهای مفید، راهنمای کنشگـران، سیاستمـداران و کارگزاران حـوزة قومیت باشد.
مهمترین سؤالات بنیادی قـومیت، در تمـام این گفتگوهایی چـالشی و پژوهشی، طرح شده و به فراخور پاسخها، پرسشهای جدیدی نیز اضافه شده است. محور اکثر گفتگوها عبارت است از: بستر تاریخی بهوجودآمدن بحران قومی، وضعیت قومیتها در دوران پهلوی، تحلیل دلایل و نگرانیهای مخالفان حقوق قومیتها، حقوق اقوام و مسألة امنیت ملی، نسبت منافع ملی و حقوق بشر، مصادیق حقوق قومیتها، زبان مادری و چرایی و چگونگی اجرای آن، امکان یا عدم امکان تحقق حقوق قومیتها، بررسی سیاستهای قومی، تبیین راهکارها و درنهایت، تحلیل آیندة بحران قومی در ایران.
زارع کهنمویی در بخشی از مقدمه بلند خود مینویسد: حقوق قوميتها چون تاکنون همواره در وادي لاادري، ابهام و انکار بوده، جاي گفتگوهاي بسيار دارد. بايد دربارة اين حقوق نخستين بشري بسيار نوشت و بسيار سخن گفت تا هراس جامعة ايراني که سالهاي سال بلندگوهـاي پان ايرانيسم در گوشهگـوشة آن مشغول بودند، فرو بريزد. براي تحقق حقوق قوميتها، تنها يک راه وجود دارد: گفتگو. بايد براي اينکه انسان ايراني کمتر رنج بکشد، گفتگو کنيم. بايد براي اينکه ايران را همچنان «ايران» نگه داريم، گفتگو کنيم، بايد براي تحقق حقوق حقة قوميت ها گفتگو کنيم. تنها راه نيل به آرامش پایا و توسعة پايدار، تحقق گونههاي مختلف حقوق انسان ايراني اعم از ترک و فـارس و عرب و بلوچ و لـر و کرد و ترکمن و قشقايي و… است. حقوق قوميتها، نخستين نتِ سمفوني آرامشبخش ايران است. بدون پذيرش و تحقق حقوق فردی و جمعي قوميتها، انديشيدن براي توسعه، بيهودهترين کار ممکن است.
«برابری و رفع تبعیض» درواقع، فتح بـابي بـراي مباحث عميق و پيچيدة قـوميتي است که در قالب گفتگوهای بلند و پژوهشی با پانزده کارشناس برجستة سیاست، جامعه و قومیت سامان یافته است که عبارتند از: ۱. آرش نراقی، استاد فلسفة دین در کالج موراوین امریکا؛ ۲. سعید معیدفر، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ ۳. کاووس سیدامامی، استاد جامعهشناسی دانشگاهامـامصادق؛ ۴. سیدحیدربیات، محقـق حـوزة علمیة قم؛ ۵. ابراهیم حاجیانی، جـامعهشناس و مدیر پژوهشهای فرهنگی مرکز تحقیقاتاستراتژیک؛ ۶. یونسنوربخش، استاد جامعهشناسی دانشگاه تهـران؛ ۷. حمیدرضاجلاییپور، استاد جـامعهشناسـی دانشگاه تهـران، ۸. صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران؛ ۹. مجتبی مقصودی، استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد؛ ۱۰. احمد رضایی، استاد جامعهشناسی دانشگاه مازندران؛ ۱۱. سیدهاشم هدایتی، استاد بازنشستة مدیریت استراتژیک؛ ۱۲.جـلالجـلالیزاده، استاد فقه شافعـی دانشگاه تهران؛ ۱۳. محمدعلی حیدری، پژوهشگر روابط بینالملل؛ ۱۴. حسین گـودرزی، رییس مرکز پژوهشهـای اسلامی صداوسیما؛ ۱۵.فرامـرز تقیلو، استاد علوم سیاسی دانشگاه تبریز.
عمادالدین باقی، فعال حقوق بشر و پژوهشگر دینی در مقدمه خود بر این کتاب مینویسد: «چند سال پیش هم که آقـای اصغر زارع کهنمویی مـؤلف ارجمند کتاب پیش رو، کار گفتگو در این زمینه را آغاز کرد، هنوز فضای مساعدی برای ورود بدان نبود؛ امـا عقیدة راسخ وی به حقـوق قومیتهـا که بار اتهامی از سوی شکاکان و یا مغرضان را هم نثار او میساخت، انگیزه ای بود برای انجام آن تا بدین فرجام رسیده است. بی شک از گفتگو نمیتوان انتظاری در اندازة کار پژوهشی داشت مگر پژوهش هایی که به سبک گفتگوها عرضه میشوند و نادرند؛ اما این مجموعه از تنوع و روانی لازم برای بهره بردن خواننده اش برخوردار است. در موضوع قومیتها تاکنون چند اثر وزین علمی منتشر شده است اما آنها از منظری کلی و نظری به موضوع پرداخته اند؛ لیکن اهمیت درجه نخست این کتاب، به باور من، در اصل موضوع و ورود به آن از منظری عینی تر است که به عادی ساختن بحث در این زمینه و ترقیق فضای امنیتی یاری میرساند. هر گامی برای انتقال موضوع از حوزه امنیتی صرف به حوزة فرهنگی درخور استقبال و حمایت است و کتاب پیش رو یکی از این گام ها است.
کتاب «برابری و رفع تبعیض» با مقدمه عمادالدین باقی و به کوشش اصغر زارع کهنمویی منتشر شده است.