کارهایی که زنان عربستان سعودی نمیتوانند بکنند
پادشاه عربستان سعودی چند روز پیش حکمی صادر کرد که به موجب آن قاعدتا از سال ۲۰۱۸ میلادی زنان سعودی هم میتوانند رانندگی کنند.
اما در این گزارش میخواهیم از کارهایی بگوییم که زنان در عربستان سعودی همچنان نمیتوانند بکنند – یا به اختیار خود نمیتوانند بکنند.
بعضی از این کارها که زن بدون اجازه مرد (پدر، همسر، برادر) نمیتواند بکند، اینها هستند:
- درخواست پاسپورت
- سفر خارجی
- ازدواج
- باز کردن حساب بانکی
- راه انداختن برخی کسبوکارها
- جراحی اختیاری (غیر ضروری)
- خروج از زندان
مبنای همه این محدودیتها برداشت بسیار سختگیرانه وهابیها از قانون شرع است. محدودیتهایی که موجب شده عربستان سعودی در جدول شاخص شکاف جنسیتی (که مجمع جهانی اقتصاد تهیه میکند) عملا بدترین کشور دنیا باشد. (در جدول سال ۲۰۱۶ فقط یمن و سوریه پایینتر از عربستان بودند که هر دو درگیر جنگاند).
افراد و نهادهای مختلف سالهاست نظام مردسالارانه عربستان را نقد میکنند. سازمان دیدهبان حقوق بشر میگوید این ساختار زنان را عملا به “طفل صغیر که نمیتواند برای خودش تصمیم بگیرد” تقلیل میدهد.
اما در همین ساختار هم سالهاست برخی زنان برای حقوق شان مبارزه میکنند – در شرایطی که حتی قدم زدن در خیابان بدون مرد هم دشوار است.
نظام حقوقی/قضایی عربستان سعودی هم آشکارا علیه زنان است. مثلا در دادگاه، شهادت یک مرد به اندازه شهادت دو زن سندیت دارد (قانونی که البته محدود به عربستان نیست و در بعضی کشورهای مسلمان دیگر هم جاری است).
در بحث حضانت نیز قوانین علیه زنان است. اگر فرزند پسر بالای ۷ سال یا دختر بالای ۹ سال باشد، مادر به سختی میتواند بچهها را بگیرد. و تازه این قانون در مورد زنان مسلمان است. برای زنان خارجی ساکن عربستان، کار از این هم دشوارتر است.
اما زندگی زنان سعودی از بعضی جهات پیشرفت کرده: مثلا از سال ۲۰۱۵ زنان میتوانند رأی بدهند، یا آموزششان تا ۱۵ سالگی اجباری است (مثل پسرها). نکته جالب دیگر اینکه در عربستان سعودی هم (مثل ایران در سالهای اخیر) شمار دانشآموختگان دختر دانشگاهها از دانشآموختگان پسر بیشتر است.